Trump oo cunno-qabatayn ku soo rogay maxkamadda denbiyada caalamiga ah

7 February, 2025

Trump ayaa saxiixay amar cunaqabateyn ah oo ka dhan ah maxkamadda dambiyada caalamiga ah

Madaxweynaha Mareykanka Donald Trump ayaa Khamiistii saxiixay amar fulin ah oo cunaqabateyn ku soo rogaya maxkamadda dambiyada caalamiga ah ee ICC.

Maxkamadda ayaa la kulantay diidmo ka timid Mareykanka iyo Israa’iil bishii November ka dib markii ay soo saartay amar lagu soo xirayo Ra’iisul Wasaaraha Israa’iil Benjamin Netanyahu iyo wasiirkiisii ​​hore ee gaashaandhigga Yoav Gallant, iyagoo ku eedeeyay inay galeen dambiyo dagaal iyo dembiyo ka dhan ah bini’aadantinimada markii ay fuliyeen dagaalka Israa’iil ee Gaza.

Cunaqabataynta ayaa ku lug leh xayiraad dhaqaale iyo mamnuucida fiisaha ee shakhsiyaadka iyo xubnaha qoyskooda ee caawiya baaritaanada ICC ee kuwan sare.

Maxkamadda Dembiyada Caalamiga ah ee ICC (International Criminal Court) waxaa la aasaasay 1-dii Luulyo 2002, kadib markii uu dhaqan galay Heshiiska Rome Statute, oo la ansixiyey 17-kii Luulyo 1998. ICC waa maxkamad caalami ah oo loo xilsaaray baarista iyo xukunta dambiyada waaweyn sida xasuuqa (genocide), dambiyada ka dhanka ah bini’aadamnimada, dambiyada dagaalka, iyo dambiyada gardarrada ah ee lagula kaco nabadda (crime of aggression). Waxaa fadhigeedu ku yaal magaalada The Hague, Netherlands.

Maraykanku qayb kama ahayn dalalkii si buuxda u ansixiyey Heshiiska Rome Statute ee lagu aasaasay Maxkamadda Dembiyada Caalamiga ah (ICC).

Dowladda Maraykanku waxay saxiixday heshiiskan 31-dii Diseembar 2000, xilligii uu madaxweyne ka ahaa Maraykanka Bill Clinton, laakiin ma aysan ansixin baarlamaanka (Senate), taasoo ka dhigan in Maraykanku uusan si rasmi ah uga mid noqonin dalalka xubnaha ka ah ICC. Sanadkii 2002, xilligii uu madaxweyne ka noqday George W. Bush, Maraykanku si rasmi ah ayuu uga laabtay saxiixa heshiiska, isagoo sheegay in uusan dooneyn in muwaadiniintiisa, gaar ahaan askarta iyo hoggaanka militariga, lagu xukumo maxkamadda ICC.